Parafia Rzymskokatolicka - Bazylika Mniejsza w Prostyni
                            (diecezja drohiczyńska)

Podczas remontu placu targowego w Tarnogrodzie (województwo lubelskie, powiat biłgorajski) odnalezione zostały ludzkie szczątki. Badania kości i fragmentów przedmiotów znalezionych przy nich oraz przekazy ustne dawnych mieszkańców miasta, pozwoliły ustalić, że byli to Romowie zastrzeleni przez nazistów w 1942 roku.

Ekshumowano szczątki 22 osób: 8 mężczyzn, 6 kobiet, 8 dzieci i dwoje dzieci nienarodzonych. Dowiedziono, że ich śmierć była wynikiem postrzałów z broni palnej. Organizacją pochówku zajął się p. Roman Chojnacki, Prezes Związku Romów Polskich.
Uroczystości pogrzebowe odbyły się 8 kwietnia. Rozpoczęły się pod Pomnikiem Romów i Sinti na terenie tzw. Miejsca Straceń w hitlerowskim obozie pracy Treblinka I. Dalsze uroczystości odbywały się w Prostyni. O godz. 11.30 w Sanktuarium Trójcy Przenajświętszej i świętej Anny w Prostyni odprawiona została Msza Święta. Przewodniczył jej ks. kan. Józef Poskrobko, proboszcz parafii Prostyń, dziekan łochowski i ks. kan. prał. Zbigniew Rostkowski, wikariusz generalny diecezji drohiczyńskiej. W uroczystościach wzięli udział: Prezydent Światowego Związku Romów p. Stanisław Stankiewicz, Prezes Związku Romów Polskich p. Roman Chojnacki, Sędzia Trybunału Konstytucyjnego prof. Krystyna Pawłowicz, przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, Wójt Gminy Małkinia Górna p. Bożena Kordek, Burmistrz Miasta i Gminy Kosów Lacki p. Jan Słomiak, Dyrektor Muzeum Treblinka p. dr Edward Kopówka, przedstawiciele Ambasady USA i Francji, przedstawiciele miasta Karczew oraz licznie zgromadzona społeczność romska. Początkiem uroczystości było odśpiewanie z towarzyszeniem gitary pieśni „Djelem, djelem” („Idę, idę”), uznawanej za hymn Romów. W bazylice ustawiono 4 trumny, w których spoczęły doczesne szczątki 22 Romów, nieznanych z imienia i nazwiska. Kazanie do zebranych skierował ks. prał. Zbigniew Rostkowski. Mówił o symbolice krzyża, który będąc znakiem hańby, przez śmierć Jezusa stał się narzędziem zbawienia. Bóg przez ból i cierpienie, przez swoją Mękę zbratał się z ludźmi. Był w udręczeniu tych 22 Romów w Tarnogrodzie, gdy dotknęła ich zbrodnicza, nazistowska machina. Ludzie ludziom tak uczynili. Zginęli, bo byli narodowości romskiej. Każdy naród ma prawo do życia bez względu na swoje pochodzenie. Wszyscy ludzie są braćmi. Człowiek nie powinien stawiać się na miejscu Boga i odbierać nikomu życia. Trumny uczą, jak ludzie są słabi, bo każdy kiedyś odejdzie. Wielu jednak współcześnie żyje, jakby śmierć ich nie dotyczyła. Nad trumnami nie można przejść obojętnie, ani Romów, ani Ukraińców, ani żadnego innego narodu. Bóg daje ludziom różne znaki. Ks. prał. zakończył kazanie słowami Jezusa: „Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie na wieki” (J 11, 25-26).
Dalsze uroczystości odbywały się na cmentarzu parafialnym. Po odmówieniu modlitw i śpiewów żałobnych, głos zabrali przedstawiciele Romów, zaś pastor romski odmówił nabożeństwo w swoim języku. Na zakończenie wybrzmiała pieśń „Djelem, djelem”. Na grobie ułożone zostały wieńce od: Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego, Marszałka Senatu RP Tomasza Grodzkiego, Związku Romów Polskich, Instytutu Pamięci Narodowej, Ambasady USA, Ambasady Francji oraz przedstawicieli miasta Karczew.
Miejsce pochówku Romów oznaczone jest pamiątkową tablicą.

Ewa Jakubik

FOTO